Haarlemse bier geschiedenis
Omdat bier zo’n enorme rol heeft gespeeld in de geschiedenis van Haarlem en tevens een grote rol speelt in het leven van onze Haarlemse gasten zijn er genoeg redenen om een blog te wijden aan Haarlem en bier dachten wij zo.
Laten we beginnen bij het begin. Als men dorst had in de Middeleeuwen dan dronk men bier, wat een tijd hè.
Daar moet wel bij gezegd worden dat het bier, wat dus zo rijkelijk vloeide in de middeleeuwen, wel een lager alcoholpercentage had dan het bier wat tegenwoordig gedronken wordt, zoals bijvoorbeeld op onze boten. Enkel de rijkeren van de Haarlemsche bevolking kon zich bier veroorloven met alcoholpercentages tot wel 8%.
De reden dat men verkoos om louter bier te drinken vloeide niet voort uit een hedonistische levensstijl maar had ironisch gezien te maken met gezondheidsoverwegingen.
Het water uit de grachten en zelfs het Spaarne was namelijk ernstig vervuild omdat dit gebruikt werd als open riool. Het bier werd echter gebrouwen met schoon water uit de duinen.
Makkelijke keuze dus.
Haarlems bier en de handel
Een grote verandering vond plaats in het begin van de 15e eeuw toen men het ingrediënt gruit (een kruidenmengsel) ging vervangen door hop.
Dit zorgde namelijk niet alleen voor een verbeterde smaak van het goudgele goed maar ook eens voor een verbeterde houdbaarheid.
Dit had op zijn beurt weer tot gevolg dat er handel mogelijk werd (tot ver buiten de grenzen van Holland).
Omdat het niet alleen meer lokaal verkocht kon worden werd er flink opgeschaald en uiteindelijk dronk men zelfs in Antwerpen meer bier uit Haarlem dan uit welke andere stad dan ook.
In 1550 telde Haarlem wel 100 grote en kleine bierbrouwerijen.
Deze handel in bier duurde ruim twee eeuwen voort.
Bier & status
De positie van bierbrouwers in de stad was er in de 15e eeuw een van grote status.
Zo hadden de burgers in de 15e eeuw al een voorkeur voor beroepen waarbij veel kennis een vereiste was.
Daarnaast was ook in de middeleeuwen geld een sterke component in status.
En de bierbrouwers verdienden erg veel geld.
Over de omzet van hun bier betaalde ze veel accijnzen aan de stad Haarlem.
Ze betaalden zoveel accijnzen dat de stad grotendeels afhankelijk was van de economische bijdrage van de bierbrouwers.
Hierdoor hadden Haarlemse bierbrouwers gedrurende een groot deel van de geschiedenis speciale functies in de schutterij en het stadsbestuur, wat hun status uiteraard nog meer verhoogde.
Veel mooie panden die met een boottocht te zien in Haarlem zijn van oorsprong panden in het bezit van een brouwer.
En ook op de prachtige schilderijen van Frans Hals zijn veel flanerende bierbrouwers te zien.
De rijkdom en de bijbehorende status van de bierbrouwers duurde van het begin van de 15e eeuw tot einde 17e, begin 18e eeuw.
Dit was het moment waarop de gouden eeuw ten einde kwam, de bevolking van Haarlem achteruitging, en de accijnzen omhooggingen.
Grootste reden van het verval van de biersector was toch de opkomst van de alternatieven als koffie, thee, wijn en jenever.
Bier en Haarlem nu
Momenteel is Haarlem weer in het bezit van een paar bierbrouwerijen waar fantastisch lekkere bieren gemaakt worden.
Waarschijnlijk de bekendste is het Jopenbier en de Jopenkerk. De naam alleen is al een bijzonder verhaal. Er werden vroeger namelijk vaten bier gemaakt van 112 Liter, Jopen genaamd.
Tegenwoordig worden deze meer dan 100kg wegende tonnen niet meer helemaal toegestaan door de arbo maar god wat maken en serveren ze prachtige bieren in de tevens gezellige Jopenkerk!
Wilt u meer leren over de geschiedenis van Haarlem, huur dan nu uw luxe sloep inclusief schipper!
Ook bij een boottocht in amsterdam kunt u veel leren over deze prachtige stad!